Jozefa Banáša spovedá čoraz viac zahraničných médií vrátane významných portálov. Nedávno to bolo pre poľský portál Onet.pl.

Je skvelé, že sa aj zo Slovenska začína na medzinárodnej scéne ozývať normálny hlas.
Preto sme daný rozhovor dali preložiť do slovenčiny, aby ste si ho mohli prečítať aj vy, ktorí neovládate poľštinu.

Nižšie je teda slovenská verzia rozhovoru pre Onet.pl, na konci originálna verzia v poľskom jazyku. 

- Opätovné uzavretie hraníc je katastrofa, ale Európu do toho tlačí Merkelová, Tusk, Juncker, Schultz a im podobní. Skutočnosť, že lídri Nemecka a Rakúska predvčerom kritizovali Orbána za to, že stavia ploty a dnes iných pomaly kritizujú za to, že ich nestavajú svedčí o idiotizme týchto ľudí – komentuje v rozhovore s Onet.pl slovenský spisovateľ Jozef Banáš. Týmto spôsobom kritizuje imigračnú politiku a aj vyzýva európskych lídrov aby prijali, podľa jeho názoru, dôležité rozhodnutia.

Slovák Jozef Banáš je bývalý diplomat a politík. Je najviac prekladaným slovenským spisovateľom v súčasnosti. Je autorom medzi iným románov „Zóna nadšenia“, „Zastavte Dubčeka!“ alebo „Sezóna potkanov“.
Pred niekoľkými mesiacmi, prehovoril na medzinárodnej scéne ako hovorca Slovenska. Všetko sa to stalo vďaka otvorenému listu, ktorý Banáš napísal kancelárke Nemecka. Spisovateľ sa pýtal A. Merkelovej, či chce vnútiť jeho krajine kvóty na migrantov a ako chce takýto krok v praxi uskutočniť. Podľa jeho názoru krajiny strednej a východnej Európy nemusia byť s Nemeckom v tomto prípade solidárne, pretože nie ony „okrádajú kolónie“ a nie ony začali vojny tam, odkiaľ ľudia utekajú. Banáš zdôraznil, že vynútený súhlas na prijatie utečencov by viedol k ešte  väčšiemu chaosu a následnému rozpadu Európskej únie.

Szymon Piegza: Veľa veci upútalo moju pozornosť vo Vašom liste. Predovšetkým: sú Slovensko, Poľsko, Nemecko, aj celá Európa pripravené prijímať utečencov a je to naša povinnosť? Ak áno, za akých podmienok?

Jozef Banáš: Pokiaľ ide o utečencov ostáva pre mňa kľúčová otázka tá, ktorej sa politici vyhýbajú – kto začal vojny a chaos, ktoré sú dôvodom toho, že títo nešťastní ľudia sú nútení opustiť svoju vlasť? Druhý dôvod migrácie je zlá hospodárska situácia. Bohaté krajiny vravia, že chudobným krajinám musia pomôcť. Ja vravím, že najviac im pomôžu tak, keď ich nebudú okrádať. Pýtate sa – či sme povinní prijímať utečencov. Ak vám vojde do domu niekto bez pozvania ste povinný ho ubytovať a starať sa oňho? Asi nie. Ak ste ho však pozvali tak ste povinný sa oňho postarať.

V tomto liste hovoríte aj o hospodárskej situácii slovenských dôchodcov. Je tento stav aj dôsledkom vstupu Slovenska do Európske únie? Ako hodnotíte túto skutočnosť – tento akt bol dobrý alebo zlý pre slovenské hospodárstvo?

Bruselskí a západoeurópski politici netušia ako žijú naši dôchodcovia a sociálne slabé vrstvy obyvateľstva, a je jasné, že kvóty mohol navrhnúť len neznalý ignorant. Ako chcete prinútiť utečenca aby žil na Slovensku, keď jeho brat má v Nemecku mnohonásobne väčšie sociálne dávky? Pokiaľ ide o Európsku úniu a NATO, bol som podporovateľom členstva Slovenska v týchto inštitúciách, pretože nám dávali nádej na viac slobody prejavu, individuálny ekonomický rast a bezpečnosť. Výsledok? Individuálne rastie menšia časť spoločnosti, bohatí bohatnú a chudobní chudobnejú, pokiaľ ide o bezpečnosť tak nám politici, namiesto toho, aby nás chránili hovoria, aby sme si na teror a násilie zvykali. A sloboda prejavu v mainstreamových médiách? Radšej nekomentujem.

V liste pre A. Merkelovej hovorite tiež priamo o mojej krajine - Poľsku. Vo svojom stanovisku sa obávate, že vo Varšave môže byť po Ukrajine ďalší Majdan. Na základe čoho takto uvažujete?

Považujem za aroganciu bruselskej moci dovoliť si hodnotiť demokraticky zvolenú poľskú vládu. Kyjevský Majdan bola klasická metóda výmeny vládnucej garnitúry, ktorá nebola ochotná prijať požiadavky Bruselu a najmä Washingtonu.  Pani Nulandová uviedla sumu 5 miliárd, ktorú USA investovali do „demokratizácie“ Ukrajiny. Výsledok „demokratizácie“? Jedna skupina oligarchov vymenila inú skupinu oligarchov, ktorí pristúpili na  podmienky Washingtonu. Takže vo chvíli kedy vyrážajú do ulíc „davy“ bojujúce proti legálne zvolenej vláde a v rukách majú všetci rovnaké červené kartičky je jasné, že to nie je spontánny proces.

Prečo si myslíte, že aktivity Angely Merkelovej sú spôsobené „pocitom viny“? Píšete: „Obávam sa, že tu kdesi – v tom prekliatom pocite viny, je potrebné hľadať vysvetlenie pre Vaše servilné správanie. Vydieranie mi vysvetľuje, prečo nemecká kancelárka s otvorenou náručou prijíma mladých a silných Sýrčanov, ktorí namiesto toho, aby vo svojej krajine pozdvihli zbraň proti zlu, utekajú k Vám a namiesto nich posielate do Sýrie bojovať proti zlu Nemcov“. 

To si nemyslím len ja, ale mnohí múdrejší a skúsenejší analytici. Chcem veriť, že činnosť Angely Merkelovej je motivovaná práve týmto pocitom, pretože ak by bola motivácia iná – napríklad zámerne oslabiť Nemecko a tým aj Európu, bolo by to s ňou i s nami veľmi zlé.

A ďalej: „A tento nedobrý pocit mám napriek „vrúcnym“ objatiam a bozkom, ktorými spolu s Hollandom, Tuskom či Junckerom demonštrujete európsku jednotu. Neviem, prečo mi tieto objatia pripomínajú úprimnosť známeho bozku Honeckera s Brežnevom“. Nesúhlasíte s tvrdením, že tvárou v tvár veľkým európskym krízam - napríklad finančné problémami Grécka a tiež niekoľkých ďalších krajín, kriza utečencov, je jednota Európy najdôležitejšou hodnotou?

Áno jednota Európy je kľúčová hodnota, lebo ako vravel Helmuth Kohl – je to najlepší spôsob ako predchádzať konfliktom. Ibaže sa musím pýtať jednota akej Európy? Jednota občanov? Jednota politikov? Jednota majiteľov médií? Jednota bánk? Kríza Grécka bola a je dôsledkom úverovej politiky nemeckých a francúzskych bánk. Mám pocit, že Brusel, Berlín a Paríž majú na mysli najmä jednotu európskych bánk. Utečenecká kríza je tiež dôsledkom rozhodnutí politikov. Pokiaľ nebude dávať EÚ svojim občanom väčšiu ponuku ako len makať na splácanie úverov a pôžičiek európskym bankám, mám o budúcnosť európskej jednoty vážne obavy.

Píšete nemeckej kancelárke, že „S Vašou krajinou padá alebo žiari Európa“ Avšak súdiac podľa tónu Vášho listu, pravdepodobne už neveríte v obnovu pozície Európy?

Som večný optimista a verím v silu zákona rovnováhy, ktorý riadi všetko dianie na svete a v Biblii je vyjadrený slovami: „Čo dáš – to sa ti vráti.“ Už sa to deje. Takže tí Európania, ktorí sejú kúkoľ ho aj budú žať a naopak, tí, ktorí sejú pšenicu budú žať pšenicu. Končí vek materializmu a moci – vek Rýb a začína vek ducha a lásky – vek Vodnára. Tento proces, našťastie, Brusel, Washington ani Berlín nemôžu ovplyvniť.

Čo znamena pre súčasnú Európu, v historickým kontexte, opätovné uzavretie hraníc? Vytvorenie „Malého Schengenu“?

Opätovné uzavretie hraníc je katastrofa, ale Európu do toho tlačí Merkelová, Tusk, Juncker, Schultz a im podobní. Skutočnosť, že lídri Nemecka a Rakúska predvčerom kritizovali Orbána za to, že stavia ploty a dnes iných pomaly kritizujú za to, že ich nestavajú svedčí o idiotizme týchto ľudí.

Z tohto dôvodu nemáte obavu, že po zimnom období – v marci, apríli, sa Európa bude musieť vysporiadať s ďalšou vlnou utečencov?

Prečo by sme sa po zime mali báť, keď utečenci jasne vyhlasujú, že ich cieľom sú bohaté krajiny a takou Slovensko ani Poľsko v rámci EÚ určite nie sú.

Na záver by som sa Vás chcel spýtať, čo je možné urobiť, aby sa to zabránilo?

Zabrániť utečeneckej vlne sa dá okamžite – zastaviť vojnu a násilie v Sýrii, Lýbii, Jemene, Iraku, Afganistane, prestať verbálne odsudzovať terorizmus, ale fakticky ho podporovať, stiahnuť sa pekne domov a nechať Afgáncov, Sýrčanov, Iračanov, Ukrajincov a ostatných, aby si o svojich veciach rozhodovali sami.

K môjmu listu pani Merkelovej len toľko: Som slovenský a teda aj európsky spisovateľ, ktorého knihy majú aj isté morálne posolstvo a ľudia ich masovo čítajú, môj román Zóna nadšenia je najprekladanejší slovenský román (V poľštine vyšiel pod názvom Strefa Entuzjazma) a ak chcem, aby mi čitatelia verili, myslím, že sa mám vyjadrovať k zásadným veciam, ktoré Európu, ktorej občanom som, trápia.

_______________________

Nie je to prvá korešpondencia Jozefa Banáša a Angely Merkelovej. V 2011 roku tento spisovateľ dostal list od nemeckej kancelárky s poďakovaním za jeho román "Zóna nadšenia“. Vo svojej knihe autor opisuje každodenný život na Slovensku počas Pražskej jari, v období „normalizácii“ a Nežnej revolúcii v 1989 roku.

Text preložil Andrzej Habina

 

 

Jozef Banáš: zamknięcie granic jest katastrofą, ale Europę pcha do tego Merkel, Tusk i im podobni [WYWIAD]

Szymon Piegza Redaktor Onet Wiadomości

Obserwuj32

- Ponowne zamknięcie granic jest katastrofą, ale Europę pchają do tego Merkel, Tusk, Juncker, Schulz i im podobni. Fakt, że przywódcy Niemiec i Austrii wczoraj krytykowali Orbana za to, że stawia płoty, a dziś powoli zaczynają krytykować innych, że ich nie stawiają, świadczy o idiotyzmie tych ludzi - komentuje w rozmowie z Onetem słowacki pisarz Jozef Banáš. W ten sposób krytykuje politykę imigracyjną oraz wzywa europejskich przywódców do odważnych jego zdaniem decyzji.

Słowak Jozef Banáš jest byłym dyplomatą oraz politykiem. Dziś to najczęściej tłumaczony słowacki pisarz. Autor m.in. powieści "Strefa entuzjazmu", "Zatrzymać Dubčeka!"; czy "Sezon szczura". Kilka miesięcy temu dał się poznać również jako rzecznik Słowacji na arenie międzynarodowej. Wszystko za sprawą listu otwartego, który wystosował pod koniec grudnia do kanclerz Niemiec.

Pisarz zapytał Angelę Merkel, czy chce narzucić Słowacji kwoty imigrantów i jak jego kraj powinien to zrobić. Zdaniem Słowaka, kraje Europy Środkowo-Wschodniej ws. przyjmowania uchodźców nie muszą być solidarne z Niemcami, gdyż to nie one "rabują kolonie". Państwa naszego regionu nie rozpoczęły również wojen, przed którymi uciekają ludzie. Banáš podkreślał ponadto, że wymuszana przez Merkel zgoda na przyjęcie uchodźców prowadzi wyłącznie do chaosu i dezintegracji UE.

Szymon Piegza (Onet): W pana liście uwagę zwraca wiele spraw. Nade wszystko nasuwa się pytanie: czy Słowacja, Polska, Niemcy, a słowem: cała Europa - jest gotowa i powinna przyjmować uchodźców? Jeśli tak, to na jakich warunkach?

Jozef Banáš: W przypadku uchodźców, kluczową kwestią pozostaje dla mnie pytanie, którego politycy unikają. A więc, kto rozpoczął wojny i chaos, które są powodem tego, że ci nieszczęśni ludzie są zmuszeni opuścić swoją ojczyznę? Drugim powodem jest zła sytuacja gospodarcza. Bogate państwa twierdzą, że muszą pomóc tym krajom, które są biedne. Ja zaś mówię, że najlepiej mogą im one pomóc w ten sposób, gdy nie będą ich okradać. Pyta pan, czy powinniśmy przyjmować uchodźców. Jeśli ktoś bez zaproszenia wejdzie panu do domu, to czy winien jest pan go przyjąć i zadbać o niego? Raczej nie. W przypadku, gdyby go pan zaprosił, byłby pan zobowiązany zatroszczyć się o niego.

Czy w związku z tym nie obawia się pan, że po przejściu zimowego okresu – końcem marca, kwietnia – Europa będzie musiała zmierzyć się z kolejną falą?

Dlaczego po zimie mielibyśmy się bać, kiedy uchodźcy w sposób jasny deklarują, że ich celem są bogate kraje, a takimi w ramach UE ani Słowacja, ani Polska na pewno nie są.

Mam wrażenie jednak, że cała Europa solidarnie po raz kolejny stanie przed problemem przyjmowania lub nieprzyjmowania kolejnej grupy ludzi, którzy uciekają przed wojną; lub po prostu szukają lepszego, również bogatszego, życia na Zachodzie. Co zrobić, aby temu zapobiec?

Zapobiec fali uchodźców można natychmiast – położyć kres wojnie i przemocy w Syrii, Libii, Jemenie, Iraku, Afganistanie, przestać werbalnie potępiać terroryzm, gdy faktycznie wspiera się go, wycofać się i pozwolić Afgańczykom, Syryjczykom, Irakijczykom, Ukraińcom i innym, aby decydowali sami o własnych sprawach.

W swoim liście przybliża pan Angeli Merkel złą sytuację ekonomiczną słowackich emerytów. Czy to skutek wejścia Słowacji do strefy euro? Ten fakt pogrążył, czy raczej wzmocnił słowacką gospodarkę?

Brukselscy i zachodnioeuropejscy politycy nie mają pojęcia o tym, jak żyją nasi emeryci i ludzie z niższych warstw społecznych i oczywiste jest to, że kwoty [imigrantów - przyp. red.] mógł zaproponować tylko nieświadomy ignorant. Jak chcecie przyjąć uchodźcę, aby żył na Słowacji, gdy jego brat ma w Niemczech wielokrotnie większe świadczenia socjalne?

Jeśli idzie o Unię Europejską i NATO to byłem zwolennikiem członkostwa Słowacji w tychże instytucjach, ponieważ dawały nam nadzieję na większą swobodę wypowiedzi, indywidualny rozwój gospodarczy i bezpieczeństwo. Rezultat? Odrębnie rozwija się mniejsza część społeczeństwa – bogaci się bogacą, a biedni są coraz biedniejsi. Jeśli idzie o bezpieczeństwo, to politycy zamiast nas chronić mówią, abyśmy się przyzwyczajali do terroru. A wolność wypowiedzi w mainstreamowych mediach? Bez komentarza.

"Mam złe przeczucie, że po Kijowie szykuje się obecnie Majdan w Warszawie. Gdyby Pani przypadkowo wiedziała o tym co nieco, to proszę powiedzieć tym, którzy przygotowują polski Majdan, aby byli ostrożni i nie wyszli z tymi samymi czerwonymi karteczkami, które w zeszłym roku mieli na protestach w Pradze przeciwko prezydentowi Zemanowi".
- fragment grudniowego listu Jozefa Banáša do Angeli Merkel

Skąd pańskie twierdzenie, że służalcze działania Angeli Merkel powodowane są "poczuciem winy"? Nie przebiera pan w słowach, pisząc: "Obawiam się, że tu gdzieś, w tym przeklętym poczuciu winy trzeba szukać wyjaśnienia pani służalczych zachowań. Szantaż wyjaśnia mi, dlaczego niemiecka kanclerz z otwartymi ramionami przyjmuje młodych i silnych Syryjczyków, którzy zamiast u siebie podnieść broń przeciw złu, uciekają do was, a w ich miejsce posyła pani do Syrii Niemców, aby ze złem walczyli".

Nie tylko ja tak uważam, ale i wiele innych mądrzejszych i bardziej doświadczonych ode mnie analityków. Chciałbym wierzyć, że działalność Angeli Merkel jest motywowana tylko poczuciem winy, ponieważ jeśli byłoby inaczej - gdyby była motywowana na przykład świadomym osłabianiem Niemiec - byłoby z nią i z nami bardzo źle.

"Mam fatalne odczucia na widok 'gorącego' obściskiwania się i obcałowywania przez Hollande'a, Tuska i Junckera jako manifestacji europejskiej jedności. Przypomina mi to sławetny pocałunek Breżniewa i Honeckera" – cytując pański list. Czy nie zgodzi się pan ze stwierdzeniem, że w obliczu tak wielkich europejskich kryzysów, jak problemy finansowe Grecji, czy kryzys uchodźców, z którym zmagamy się przez ostatnie półrocze, jedność Europy jest najważniejszą wartością?

Owszem, jedność Europy jest kluczową wartością, ponieważ, jak powiedział Helmut Kohl – jest to najlepszy sposób, by zapobiegać konfliktom. Chodzi o to, że musimy zapytać, jaka ta wspólnota powinna być. Wspólnota obywateli? Wspólnota polityków? Wspólnota właścicieli mediów? Wspólnota banków? Kryzys grecki był konsekwencją polityki kredytowej niemieckich i francuskich banków. Wydaje mi się, że Bruksela, Berlin i Paryż mają na myśli głównie wspólnotę europejskich banków. Kryzys migracyjny jest także konsekwencją decyzji polityków. Jeśli UE nie będzie oferowała nic więcej swoim obywatelom, niż tylko praca na spłatę swoich kredytów, to jestem poważnie zaniepokojony o przyszłość europejskiej wspólnoty.

"Mam fatalne odczucia na widok 'gorącego' obściskiwania się i obcałowywania  przez Hollande'a, Tuska i Junckera jako manifestacji europejskiej jedności. Przypomina mi to sławetny pocałunek Breżniewa i Honeckera"
- fragment grudniowego listu Jozefa Banáša do Angeli Merkel

Zwraca się pan do Kanclerz Niemiec słowami: "Wraz z Pani krajem Europa upadnie albo rozbłyśnie". Sądząc po tonie pańskiej wypowiedzi, chyba nie wierzy pan już w odbudowę silnej pozycji Starego Kontynentu?

Jestem wiecznym optymistą i wierzę w siłę prawa równowagi, które kieruje wszystkim, co dzieje się na świecie. W Biblii wyrażone jest to słowami: "Co dasz – otrzymasz z powrotem". Dzieje się to również obecnie. Także ci Europejczycy, którzy sieją kąkol, będą go żąć i na odwrót, ci, którzy sieją pszenicę, będą żąć pszenicę [ci z nas, którzy dają dobro, otrzymają dobro, a zło odpłacać będzie się złem - przyp. red.]. Kończy się era materializmu i władzy – era Ryb, a zaczyna era ducha i miłości – era Wodnika [według kalendarza astrologicznego - przyp. red.]. Na proces ten, na szczęście, Bruksela, Berlin ani Waszyngton nie mają wpływu.

Co dla dzisiejszej Europy w kontekście historycznym znaczy ponowne zamknięcie granic? Stworzenie "Małego Schengen"?

Ponowne zamknięcie granic jest katastrofą, ale Europę pcha do tego Merkel, Tusk, Juncker, Schultz i im podobni. Fakt, że przywódcy Niemiec i Austrii przedwczoraj krytykowali Orbana za to, że stawia płoty, a dziś powoli zaczynają krytykować innych, że ich nie stawiają świadczy o idiotyzmie tych ludzi.

Odnośnie mojego listu do pani Merkel powiem tylko tyle: jestem słowackim, a tym samym i europejskim pisarzem, którego książki mają także pewne moralne przesłanie, a ludzie masowo je czytają. Moja powieść "Zónanadšenia" jest najczęściej tłumaczoną słowacką powieścią (w języku polskim została wydana pod tytułem "Strefa entuzjazmu") i jeśli chcę, by czytelnicy mi wierzyli, myślę, że powinienem wypowiadać się na temat kluczowych kwestii, które Europę, której jestem obywatelem, dręczą.

To nie pierwsza wspólna korespondencja Jozefa Banáša z Angelą Merkel. Pisarz w roku 2011 otrzymał list od Kanclerz Niemiec z podziękowaniem za powieść "Strefa entuzjazmu" (słow. Zónanadšenia, niem. Jubelzone). W swojej książce autor opisuje codzienne życie na Słowacji w czasie Praskiej Wiosny, w okresie tzw. "normalizacji" i aksamitnej rewolucji w 1989 roku.

Tekst na język słowacki tłumaczył Andrzej Habina.